Απ' το να μιλάμε για πράγματα, καλύτερα να τα πράτουμε. Πως το αποφασίζω αυτό; Δεν είναι δύσκολο, χρειάζεται λίγη θέληση.
Αν είναι αυτή η σωστή διαδικασία, τότε γιατί βλέπω τόσο μέτριο αποτέλεσμα; Εννοώ, είναι όλα αυτά που βλέπουμε αποτέλεσμα δράσης, που προυποθέτει γενναιότητα και αποφασιστικότητα. Πως να κάνεις λάθος όταν έχεις αυτά τα δύο; Πώς να κάνεις λάθος τόσο συχνά; Η απάντηση είναι: Περιορισμός της ελεύθερης βούλησης. Στους περισσότερους γίνεται ασυνείδητα και καταλήγουν να εκφραστούν με ελλιπή τρόπο. Βέβαια, όπως εξήγησα, αυτός ο τρόπος είναι αρκετος για τη λειτουργία, αλλά όχι για να είμαστε ευτυχείς. Ή, για να το πω καλύτερα, η ικανοποίηση κυμαίνεται γύρω από ένα μέσο όρο, αρκετά, χμ, χαμηλό.
Αυτά σε γενικές γραμμές. Για τον Θουκιδίδη ήταν φανερό. Αν διδαχτείς απ' την ιστορία, δε θα ξανακάνεις τα ίδια λάθη. Στ' αλήθεια όμως, πόσο αποτελεσματικός είναι ο άνθρωπος; Φαίνεται να παρεμβάλεται πάντα κάτι μεταξύ σφύρας και άκμωνος. Επιστρατεύω αυτή την ηχητική αναλογία, είναι καλό να καλούνται όλες οι αισθήσεις στην προσπάθεια για επίλυση δύσκολων προβλημάτων. Ο Ήφαιστος στο εργαστήρι του. Να καλούνται και οι θεοί. Εντάξει, τώρα κάνω λογοτεχνία. Ίσως αυτή είναι η απάντηση.